Fren balatası ömrü araç sahipleri arasında her zaman merak edilir olmuştur. Bundan dolayıdır ki fren balatası ömrü konusu her zaman popüler konular arasında yer alır. Bu yazımızda fren balatası ömrü konusunda merak edilenlere yanıtlar verdik. İşte ayrıntıların tamamı!
Araç güvenliği konusunda fren balatalarının rolü büyüktür. Kaliteli ve ömrünü tamamlamamış olan bataryalar fren mesafesinin daha düşük olmasını sağlar. Fren balataları ilk olarak 88’li yıllarda üretilmiştir. İlk balatalarda ahşap ve deri gibi basit malzemeler kullanılmıştır. O yıllarda araç hızları da yüksek olmadığından dolayı bu malzemelerden üretilen bataryalar yeterli olmuştur.
Günümüzde araç hızları daha yüksek olduğundan çok daha efektif ve ısıya dayanıklı malzemeler kullanılmaktadır. Şu an son model araçlarda kompozit yani birden çok metalin karışımı ile yapılan balatalar tercih edilmektedir.
Balatalar frenleme sisteminin parçalarından birisidir. Frenleme sistemi disk, hidrolik pompası, kaliper gibi birçok parçadan oluşmaktadır. Günümüz araçlarında bunlara hız sensörleri ve ABS beyni gibi dijital parçalarda eklenmiştir. Standart bir fren balatası ömrü 40 bin km ile 50 bin km arasında değişiklik gösterir.
Fren Balatası Ömrü Ne Kadardır?
Fren balatası nitelikli bir sistemin parçasıdır. Sistem sürücü fren pedalına bastığı anda harekete geçer. Sürücünün pedala uyguladığı baskı oranında pistonlar aktarım hortumlarından hidrolik sıvı göndermeye başlar. Böylece kaliper tetiklenir ve balatalara baskı uygulamaya başlar. Balatalarda fren diskini sıkıştırır ve araç durur ya da yavaşlar. Burada fren balatasını kritik bir etkiye sahip olduğunu rahatlıkla ifade edebiliriz.
Tüm bu süreç aslında kinetik enerjinin ısı enerjisine dönüştürülerek tüketilmesi prensibine dayanmaktadır. Saniyeler içinde işleyen bu süreç sonunda fren diski bir hayli ısınmış olur. Diskin hasar almaması için ısı diğer parçalara aktarılır ve hava kanalları ile soğuması sağlanır. Fakat yine de bu süreç içinde hem diskler hem de balatalar bir miktar hasar almış olur. Bu nedenle zamanla değişmeleri gereklidir. Sürücülere kullanım sıklığına göre değişmekle birlikte 50.000 kilometre de bataryaları değiştirmeleri önerilmektedir.
Fren Balataları Ne Zaman Değiştirilir
Sürücü ve yolcuların güvenliği için oldukça önemli olan balataların ömrünü tamamlamayıp tamamlamadığı bazı unsurlardan anlaşılabilmektedir. Bunlar;
- Balatanın inceliği
- Frenlerden gelen sesler
- Frenleme mesafesinin artması
Fren balatasının ne kadar ömrü kaldığı basit bir görsel inceleme ile anlaşılabilir. Bunun için öncelikle eğilip jantların arasından balatayı görmeniz gereklidir. Daha sonra parmağınızı balataların kalınlığı ile karşılaştırmalısınız. Eğer balatalar parmağınızdan daha inceyse bu balataların ömrünü doldurmaya yaklaştığı anlamına gelir.
Ayrıca ömrünü tamamlamaya yaklaşan balatalar ses çıkarmaya başlar. Bu sesler üretim esnasında balataların sonuna eklenen kıllardan kaynaklanmaktadır. Balata inceldiğinde bu kıllar fren diskine sürtmeye başlar. Böylece gıcırdama benzeri sesler çıkar. Sürücüler eğer bu tarz seslerin geldiğini duyuyorsa mutlaka servise gitmeli ve balataları kontrol ettirmelidir. Bunlar haricinde biten balatalar frenleme esnasında da kendini belli eder. Sürücü fren pedalına dokunduğunda eskisi gibi tepki alamayacaktır.
Haliyle frene daha da fazla basması gerekecektir. Frenleme mesafesi çok daha artacaktır. Ayrıca son model araçlarda fren ikaz işareti de gösterge paneline eklenmiştir. Değişim zamanı gelince bu sensör yanmaya başlamaktadır. Bu unsurlardan herhangi biri yaşandığında sürücü dikkatli şekilde hareket etmelidir. Çünkü frenleme mesafesinin artması kazalar olmasına sebebiyet vermektedir. Değişimin en kısa zamanda yapılması diğer parçaların zarar görmesinin de önüne geçecektir.
Fren Balatasının Bittiği Nasıl Anlaşılır
Fren balatasının bittiğini belli eden durumlar oluştuğunda sürücü servise gidebileceği gibi balataları kendi de değiştirebilir. Fakat sürücü bu işlemi yapacaksa mümkün olduğunda steril bir ortamda bu işlemi yapmalıdır. Çünkü işlem arasında araya kaçan toz ve kir sürtünmeye ve sesler oluşmasına sebep olabilir. Ayrıca balataların bir alışma süresi bulunmaktadır. 1.000 ila 2.000 kilometre boyunca balatalar ses çıkarabilmektedir. Bu oldukça normal bir süreçtir.
Ama balata sesleri zamanla geçmezse servise gidilmesi gereklidir. Çünkü balataların yanlış takılmış ya da uygun boyutta olmayan balatalar takılmış olabilir. Balatalarını kendileri değiştirmek isteyen sürücüler mutlaka seçtikleri balataların boyutlarının uygun olup olmadığına dikkat etmelidir. Değişim işlemi için önce düz bir zemin seçilmelidir. Daha sonra değiştirilecek teker kaldırılmalıdır. Teker sökülmelidir. Daha sonra kaliperin arkasında bulunan cıvatalar sökülmelidir. Bunun için sürücülerin lokma takımına ihtiyacı olacaktır.
Kaliperler sökülürken burada bulunan kablolar bir yere sabitlenmelidir. Çünkü zarar görme ihtimalleri bulunmaktadır. Ayrıca bu kablolar sarkarsa içleri havayla dolabilir. Kaliper sökme işleminden sonra balataların çıkarılması oldukça kolay olacaktır. Bu işlem elle kolaylıkla gerçekleştirilebilir. Ardından yeni balatalar yerine oturtulur. Kaliperler yerine takılır. Tekerlerin takılmasıyla birlikte balata değişim işlemi son bulur. Fren balatası ömrü söz konusu olduğu zaman araçtan araca değişebilen süreler karşımıza çıkar.