Debriyaj nedir? Motordaki itme gücünü tekerleklerdeki sistemlere aktaran en temel mekanik sisteme debriyaj denir. Debriyaj, aracınızı şanzımana bağlayan şeydir. Pedala bastığınızda sürtünme oluşturan, içinde çelik plakalar bulunan bir baskı plakasıdır. Bu sürtünme, motorunuzu durdurmadan vites değiştirmenizi sağlar. Daha önce debriyajı aşınmış bir araba kullandıysanız, düzgün çalıştığından emin olmanın ne kadar önemli olduğunu bilirsiniz.
Debriyaj, aracınızın şanzıman sisteminin hayati bir parçasıdır. Dişlilerin hareketini ve birlikte nasıl çalıştıklarını kontrol eder. Debriyaj, dişli kutusunun iki parçasını birbirine bağlayarak birbirinden bağımsız hareket etmelerini sağlar. Araba sürerken, tekerlekleri döndürmek için motorunuzun gücünü kullanırsınız. Bu, motorunuzdan gelen gücü şanzıman aracılığıyla tekerleklere göndererek gerçekleşir. Peki, debriyaj nedir, dahası ne işe yarar? İşte detaylar!
Debriyaj Ne İşe Yarar?
Debriyaj ayağınızla kontrol ettiğiniz, aracınızda vites atmanıza olanak tanıyan mekanik sistem olarak işe yarar. Bu mekanik sistemi vites değiştirmek ve arabanızı durdurmadan veya arabanıza zarar vermeden ne kadar hızlı gidebileceğinizi kontrol etmek için kullanırsınız. Ne kadar fazla basınç uygularsanız, motorunuza veya şanzımanınıza zarar vermeden o kadar hızlı gidebilirsiniz. Yeterince sert basmazsanız, arabanız hiç hareket etmeyecektir!
Her şeyden önce debriyaj, iki dönen şaftı birbirine bağlayan ve birinin diğeri tarafından tahrik edilmesini sağlayan mekanik bir cihazdır. Debriyajlar, iki veya daha fazla motorun, dişlinin veya döner elemanın aynı hızda çalışması için birbirine bağlanması gerektiğinde kullanılır. Ancak hidrolik krikolar gibi diğer mekanizmalarda da bulunabilir. Bu noktada debriyajın son derece kritik bir parça olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Debriyajlar, bağlı bir bileşenin başka bir bileşene göre farklı hızlarda dönmesine izin verir. Örneğin, bir aracın şanzımanında birden fazla dişli oranı olabilir. Ancak hepsinin bağlandığı yalnızca bir giriş mili olacaktır. Her dişlinin çıkış hızı, her bir dişlinin diğerlerine göre ne kadar hızlı döndüğüne bağlıdır. Bu durumda, debriyaj normal olarak bir dişli oranından diğerine geçerken devreye girer. Onu devreye sokmak, bu bileşenleri birbirine kilitler, böylece bireysel dişli oranlarından bağımsız olarak hepsi aynı hızda döner.
Debriyaj Neden Sertleşir?
Baskı rulmanız; debriyajın sertliğini ya da yumuşaklığını doğrudan etkiler. Özellikle aracınıza ait baskı balata yenilenmişse ilk başlarda debriyajın hafif sert olması olağandır. Eğer bu sorun devam ediyorsa sonraki süreçte mutlaka baskı rulman parçasına baktırmanızda fayda vardır. Aracınızla ne kadar çok kilometre sürerseniz, şanzımanınızda ve arabanızın diğer parçalarında o kadar fazla ısı oluşur. Bu, debriyaj pedalınız dahil her şeyi daha sert hale getirebilir. Çok sertleşirse, aşağı bastırmak daha zor olacaktır ve hatta hemen tamir etmezseniz zamanla hasara neden olabilir.
Debriyaj pedalınızın sertliği, onu devreye sokmak için gereken basınçla belirlenir. Debriyajınızı devreye sokmada sorun yaşıyorsanız, bunun nedeni yapışan salma yatağı veya aşınmış salma yatağı olabilir. Pedalın kendisindeki bir sorundan veya şanzımanınızdaki dahili bir sorundan da kaynaklanıyor olabilir. Bu tarz bir sorun yaşıyorsanız biran önce tamircinize gitmenizde fayda vardır. Çünkü bu sorun derinleştikçe çok daha can sıkıcı sorunlarla karşılaşmanız kuvvetle muhtemeldir.
Debriyaj Balatası Biterse Ne Olur
Şayet debriyaj balatası biterse, o çelik plakaları bir arada tutan hiçbir şey yoktur! Tamamen yıpranana kadar birbirlerine sürtünmeye devam edeceklerdir. Bu da zaman içerisinde artık daha büyük çaplı tamiratları kaçınılmaz hale getirecektir. Balatanız tamamen aşınırsa düzgün çalışmaz ve vitese geçemezsiniz. Aracınızın diğer parçalarına zarar vermemek için debriyaj komplenizi en kısa sürede değiştirmeniz gerekecektir.
Debriyaj, araç dururken motorun serbestçe dönmesini sağlayan ve ardından sürücü pedala bastığında kilitlenen bir cihazdır. Debriyajın amacı, bağımsız olarak çalışabilmeleri için motoru şanzımana bağlamak ve bağlantısını kesmektir. Arabanızın gaz pedalına bastığınızda, ana silindir adı verilen hidrolik silindire basınç uygular. Bu da her debriyaj mekanizmasını açıp kapatan yardımcı silindirlere basınç uygular. Debriyaj balatası biterse; debriyaj bu işlevi yerine getiremez.
Sonuç olarak debriyaj, motorunuzu şanzımana bağlayan mekanik bir cihazdır. Ayak pedalını kullanmadan vites değiştirmenizi sağlar. Debriyaj bir dizi plaka, yay ve koldan oluşur. Debriyaj plakası, arabanızı durdurmak için bastırdığınız şeydir. Yumuşak metalden yapılmıştır. Böylece altındaki yaylar tarafından birbirine sıkıştırılabilir ve birbirinden uzaklaştırılabilir.
Debriyaj pedalı, motoru şanzımandan ayırmak için kullanılır. Bu, vites değiştirmenize ve dururken motorun dönmesini durdurmanıza olanak tanır. Bundan dolayıdır ki debriyaj acınızı hareket ettirmenizde, aracınıza hız vermeniz de hatta aracınızı durdurmadan önce kullandığını en kritik parçalardan birisidir. Debriyajda bir arıza durumunun ortaya çıkması; aracınızı kullanmamanız anlamına gelir.