Vitesi boşa almak kavramıyla sıklıkla karşılaşırız. Boş vites konumu, şanzımanın motordan ayrıldığı ve aracın debriyaj veya gaz pedalı kullanılmadan sürülebildiği bir konumdur. Nötr ayrıca genellikle N, R veya Park olarak da adlandırılır. Boş vites, otomatik veya manuel şanzımanda aracınızın herhangi bir tekerleğe güç uygulamadan hareket etmesini sağlayan bir vites konumudur. Başka bir deyişle, kıyıya çıkmanıza izin verir.
Boş vites, hızınızı azaltmak istediğinizde ancak fren yapmak istemediğinizde kavşaklarda veya trafik ışıklarında kullanılabilir. Kırmızı ışıkta aracınızı boşa alıp fren pedalına basarak, her iki ayağınızı da gaz pedalında kullanmayı içeren ayaklar yerde frenleme yöntemini kullanmak zorunda kalmadan aracınızı yavaşlatmaya yardımcı olabilirsiniz.
Aracınızda otomatik şanzıman varsa, vitesi boşa aldığınızda vitese geçmeyecektir. Bu, siz gaz pedalına basana kadar motorun çalışmayacağı anlamına gelir. Acil bir durumda ve hızlı bir şekilde durmanız gerektiğinde sürüş sırasında da arabanızı boşa almak isteyebilirsiniz. Vitesi boşa aldığınız zaman aracınız rölantide çalışır gibi bir ses çıkaracaktır.
Günümüz itibariyle farklı durumlardan kaynaklı olarak vitesi boşa almak kavramıyla sıklıkla karşılaşmak mümkün olmaktadır. Siz vitesinizi boşa aldığınız zaman aracınızda şanzıman yağlanması duracaktır. Bu hiç de beklenmedik masrafları başınıza açabilir. Çoğu durumda araç kullanıcılar yakıttan tasarruf etme düşüncesiyle araçlarını boşa aldıklarını söyleseler de bu hatalı bir yaklaşım olarak karşımıza çıkmaktadır.
Şayet aracınızı gereğinden fazla bir miktarda boşa alacak olursanız; sadece şanzıman kısmında değil, aracınız farklı bölümlerinde de can sıkıcı sorunlar yaşayabilirsiniz. Mesela aracınızı gereğinden fazla bir şekilde boşa alacak olursanız; bu daha çok fren yapma ihtiyacını beraberinde getirecektir. Bu da balataların fazlasıyla yıpranmasıyla sonuçlanacaktır.
Otomatik vitesi kırmızı ışıkta boşa almak
Şayet otomatik vites bir araç kullanıyorsanız, özellikle kırmızı ışıkta aracınızı boşa alabilirsiniz. Otomatik şanzımanlı araçlarda vitesi boşa almak için vitesinizi N işaretine getirmelisiniz. Böylece bekleme halindeyken aracınızı rölantide çalıştırabilirsiniz. Kırmızı ışıkta arabanızı boşa almak, yeşil ışık yandığında hızlı bir şekilde hızlanmanız gerekiyorsa, motor devrini değiştirmenize olanak tanır. Bu, birine yetişmeye veya yolundan çekilmeye çalışıyorsanız kullanışlıdır. Ancak arkanızda trafik varsa veya birisinin boştayken arabanıza arkadan çarpma olasılığı varsa bu iyi bir fikir değildir. Gerekirse her zaman acil durdurma için hazırlıklı olmanız gerekmektedir.
Arabanızı boşa almak, trafik tekrar hareket etmeye başladığında daha hızlı gitmenize yardımcı olacak gibi görünebilir. Arabanızda düz şanzıman varsa, parktan veya boş vitesten vitese geçmek, sürüşten daha az çaba gerektirir. Yani herhangi bir şey olursa, bu, trafik hızlandıktan sonra tekrar yola çıkmanızı zorlaştırabilir. Dolayısıyla aracınızı gereksiz yere boşa almak farklı riskleri de beraberinde getirecektir. Sonuç olarak vitesi boşa almak genellikle vites geçişlerinde ya da duruş veya kalkış öncesinde yapılabilecek bir harekettir. Özellikle yakıttan tasarruf etmek amacıyla vitesi boşa almak çoğunlukla başka sorunları tetikleyecektir.
Vitesi boşa almak yakıt tasarrufu sağlar mı?
Bu ne tür bir araca sahip olduğunuza ve içinde ne tür bir şanzıman bulunduğuna bağlıdır. Boş vites, tekerleklere güç vermeden motorun dönmeye devam etmesini sağlayan bir vitestir. Aracınızı, tekrar kalkış yaptığınızda geriye doğru kaymak istemiyorsanız, bir trafik işaretinde veya dur işaretinde beklerken aracınızı boşa alabilirsiniz. Arabanızı durduğunda boşa alarak, bunun olmasını önleyecek ve kendinizi başka bir kavşakta dönüp tekrar denemek zorunda kalmaktan kurtaracaksınız.
Aracınızı boşa aldığınız zaman, aracınız rölantide çalışacaktır. Arabanızı rölantide çalıştırmak da motorunuzda gereksiz aşınma ve yıpranmaya neden olabilir. Bu da verimliliğini ve ömrünü azaltır. Boş vitese geçmek hiç yakıt tasarrufu sağlamasa da, fren yaptığınızda veya aniden durduğunuzda sürekli kullanımdan kaynaklanan aşınma ve yıpranmayı azaltarak debriyajınızın ömrünü uzatmaya yardımcı olur. Ayrıca, araç ilerlemediğinde frenler eskisi kadar kullanılmadığından, frenlerinizin aşınmasını da azaltır.
Sonuç olarak özellikle yeni nesil araçlarda vitesi boşa almak herhangi bir yakıt tasarrufu sağlamaz. Bundan dolayıdır ki yeni nesil araçlarda gereksiz yere aracınızı boşa almanız tavsiye edilmez. Çünkü aracınızı boşa aldığınız zaman motorla tekerlekler arasındaki bağı koparırsınız. Bu da aracınızda ciddi sorunlara neden olacaktır. Mesela vitesi boşa almak konusunda bir karar verdiğiniz zaman aracınızda düzensiz bir hızlanma sorunu yaşarsınız. Bu her şeyden önce aracınızın sürüş güvenliğini olumsuz yönde etkileyecektir.