Aks nedir? Halk ağzında dingil olarak da tabir edilen aks motordan gelen gücü tekerlere ulaştırır. Dümdüz çelik bir mil olarak tasvir edilebilir. Araç için önemli bir parçadır. Gücü dağıtmanın yanında aracın bütün yükünü de taşır. Peki, araçlar açısından kritik bir öneme sahip olan Aks nedir? Dahası aks ne işe yarar? İşte bu sorulara dair merak edilenlerin tamamı!

Aks; diferansiyel sistemine bağlıdır. Kendine ait bir kasanın içinde bulunmaktadır. Araçların sağında ve solunda birer tane aks bulunmaktadır. Aksa bağlı olarak çalışan rulmanlar ve körükler bulunmaktadır. Olası sızıntıları engellemek için aks kovanının iç kısmı keçelerle kaplanmıştır.

Körükler ise rulmanların korunmasını sağlamaktadır. Aksların birçok çeşidi bulunmaktadır. Bunlar;

• Yarım serbest aks
• Tam serbest aks mili
• Üç çeyrek aks mili

Yarım serbest olan akslar genelde 4×4 araçlarda kamyonlarda ve bazı uzun araçlarda kullanılmaktadır. Arka kısımlarda görev almaktadır. Tam serbest aksların tek bir görevi vardır. O da gücü iletmek. Bu aks türünün yük taşıma görevi tekerlek göbeğine devredilmiştir. Üç çeyrek akslar ise tekerleğe bağlı olan yapılardır. Uç kısımlarının konik şekilli olmasından tanınmaktadır. Aksların boyutları araçların çekiş özelliğine göre farklılık göstermektedir.

Eğer araç önden çekişliyse buna göre sağ ve sol tarafta ki aksların boyutları farklı olacaktır. Ayrıca böyle bir durumda kurulan bağlantı da farklılık gösterebilmektedir. Arkadan çekişli araçlarda ise bu tarz farklılıklar olmamaktadır. Araçta bulunan her yapı gibi akslarda bir süre sonra yıpranmaktadır.

Aks Nedir, Ne İşe Yarar

Genelde araç üreten markalar aksın uzun yıllar boyunca sorunsuz şekilde çalışabilmesi için dayanıklı malzemeler kullanmaktadır. Fakat bazı sebeplerle aks arızalanabilmekte ve kırılmaktadır. Aks araçlarda kritik bir öneme sahip olan bir parçadır. Bu oldukça tehlikeli bir durumdur. Çünkü araç hızlıca kontrolden çıkabilir. Bunun olmaması için aracın verdiği arıza sinyallerini iyi analiz etmek gereklidir.

Öncelikle aks hasar gördüğünde araçta titreşimler olmaya başlayacaktır. Tekerler sallanmaya başlayabilir. Sürücüler bu sallanmayı hareket halinde rahatlıkla hissedecektir. Böyle bir durumda araç yavaşlatılmalıdır. Eğer titreşim bariz hissedilebilir hale geliyorsa aksta sorun var demektir. İleri derece aks sorunlarında ise bu titreşime direksiyon titremesi de eklenebilir.

Aks Ne Demek

Aracın güç iletiminde rolü büyük olan aks bozulması durumunda tamiri zorlayan parçalardan birisidir. Bu parçayı devreden çıkarırsak aracın hareket etmesi mümkün olmayacaktır. Aksın kırılmasının temel sebepleri şu şekildedir;

• Rulmanların arızalanması
• Aracın aşırı yüklenmesi
• Keçelerin yıpranması
• Aksın doğrudan darbe alması
• Aksın bozulması

Rulmanlar dış çevre koşullarından etkilenen parçalardan birisidir. Bu koşullardan en az şekilde etkilenmesi için koruma altına alınmıştır. Fakat koruma her zaman yeterli gelmemektedir. Ayrıca koruma ve rulmanlar zamanla yıpranabilmektedir. Rulmanların arızalanması durumunda güç aktarımında sıkıntılar olacaktır. Eğer aracın altından zorlanma sesleri geliyorsa rulmanlar kontrol edilmelidir. Ayrıca bu parça arızalandığında takılmalar görülebilir.

Aksa zarar veren durumlardan birisi de araca kaldırabileceğinden daha fazla yük doldurmaktır. Araçların kullanım kılavuzlarında ve ruhsatta ne kadar yük kaldırabildikleri yazmaktadır. Bunun üzerinde yükler araca zarar verecektir. Özellikle binek otomobillerde bu değerlere dikkat edilmelidir.

Aksi halde aks kırılacak ve kazalara sebebiyet verecektir. Parçada sorun çıkmasına etrafında ki keçelerde sebep olabilir. Keçeler zamanla eskirler. Bu durumda yağ kaçakları oluşmaya başlar. Bu durum sadece aksı etkilemez aynı zamanda fren sisteminde de sorun oluşmasına sebep olabilir.

Sürücülerin aksın kırılmasına sebep olabilecek hatalarından birisi de aracın altını vurmalarıdır. Özellikle acemi şoförler bu hatayı sıklıkla yapabilmektedir. Yolda ilerlerken aracın altına giren kaya parçası gibi sert cisimlerde aksın kırılmasına sebep olabilir. Kırılma olmasa bile parça hasar aldıktan sonra aracın hareketleri kısıtlanabilir. Direksiyonu ne kadar çevirseniz de tekerler istediğiniz gibi hareket etmeyebilir.

Ayrıca aks ne kadar bakımı yapılsa da ve dikkatle kullanılsa da kırılabilir. Çünkü bu hareketli bir parçadır. Araç çalışmaya başladıktan sonra durana kadar hareketine devam eder. Haliyle bir süre sonra yıpranmaya başlar. Bir süre sonra sorun çıkarabilir. Bu nedenle sürücüler yaşlı araçları alırken mutlaka aksı kontrol ettirmelidir.

Motor ve aksı bitik olan araçlar ilerde büyük tamir masrafları çıkarabilirler. Tamirinde sadece aks değil ön takımlarında değişmesi gerekebilir. Böyle bir durumda tamir masrafları da tamir süresi de artacaktır. Böylece aks nedir? Konusuna kapsamlı bir şekilde yanıtlar verdik!